Spotkanie piąte – „Mosty”

Do wzięcia udziału w tym warsztacie nie potrzebujecie wiele. Wystarczy znaleźć sobie wygodne i ciche miejsce.

Wystawa Izabelli Gustowskiej „Bezwzględne cechy podobieństwa” pokazywana w 2020 roku w Centrum Kultury Zamek w Poznaniu obejmuje rozległą przestrzeń pierwszego piętra. To wystawa medialna o hybrydalnym charakterze, łącząca premierowe projekcje, obiekty i interaktywną obecność odbiorcy. Wielowątkowa letargiczna opowieść o fascynacji mostami i o bliźniaczości oraz o nieskończoności i fragmentaryczności rzeczywistości. Mimo silnej paraboliczności dotyczy także niepokoju i lęków związanych z aktualną sytuacją na świecie. Przeplatanie obrazu negatywowego i pozytywowego w wędrówce, w czasie której Gustowska prowadzi widza przez przestrzenie wystawy, stawia pytanie o to, jaki rodzaj rzeczywistości wydaje nam się ciekawszy. Odpowiedź nie jest jednoznaczna, autorka traktuje je obie jako komplementarne.

Wystawa prof. Gustowskiej jest pierwszym tak obszernym wydarzeniem z dziedziny sztuk wizualnych po otwarciu przestrzeni Zachodniego Skrzydła Zamku, po renowacji. Znalazły się w niej także fragmenty pełnometrażowego debiutu artystki, filmu „Bezwzględne cechy podobieństwa”.

Temat kolejnej audycji zainspirowany został motywem, który fascynuje artystkę Izabellę Gustowską prawie od zawsze. Mowa tu o mostach, które dla wielu są symbolem połączenia i przejścia. Jednocześnie są znakiem tryumfu człowieka nad żywiołem. Ich konstruowanie pozwalało od zarania dziejów w prosty i zwykle bezpieczny sposób, przeprawić się ponad urwiskiem czy rzeką. W górach mosty upraszczały drogę wędrowcom, którzy zamiast iść doliną, skracali swój szlak, „unosząc się” niejako nad pokonywaną przełęczą. Mosty są miejscem wyjątkowym – przyciągają nie tylko spacerowiczów i miłośników architektury, ale też często osoby borykające się z różnymi życiowymi rozterkami. O tym, czy most jest dobrze zbudowany i będzie długo służył, decyduje precyzja jego konstruktora, który w odpowiedni sposób równoważy monumentalność budowli z pewną dozą elastyczności, dzięki której most, wprawiony w drgania, nie zawali się.

Most w kulturze chrześcijańskiej jest symbolem transcendencji – połączenia pomiędzy człowiekiem a niebem. Przejście przez most oznacza też zmianę, przeobrażenie, przejście z jednego stanu w drugi. Most to także „narzędzie”, miejsce umożliwiające spotkanie ludzi, wartości, miejsc, które dotychczas były rozłączone. Rezultat tego spotkania często jest nieoczekiwany.

Dawniej mosty uważane były za miejsca przyciągające ponadnaturalne moce. By zapewnić bezpieczeństwo przezeń podróżującym, na mostach stawiano figury świętych. Czy znacie most św. Jana w Kłodzku albo inny ze stojącym na nim posągiem? Z budowaniem mostów wiążą się także historie o dokonaniu ofiary – bez niej, jak uważano, most niechybnie się zawali. W podaniach ludowych mowa jest o ofiarach ze zwierząt, ale występują też historie o tym, że podczas budowy „most”, by stać niewzruszony, potrzebował ofiary z ludzi. Jest to łączone z dawnym wierzeniem, że most to wykroczenie poza prawa natury i obraza bogów. Przypuszczać można, że to właśnie symbolika przejścia przyciąga do mostów ludzi borykających się z problemami psychicznymi, a także tych, którzy rozważają pożegnanie się ze światem i przejście na drugą stronę.

ĆWICZENIE STABILNOŚCI

Czy na co dzień czujesz się swobodnie, a przy tym stabilnie? Czy jednak często brak Ci pewności siebie? Nasze stany psychiczne odzwierciedlają się w tym, jak czujemy się w ciele. W proponowanym poniżej ćwiczeniu ruchowym, korzystając z obrazów mentalnych, będziesz mógł to sprawdzić i dostaniesz narzędzia, by to poczucie stabilności ćwiczyć.

Stań swobodnie. By lepiej poczuć ciało – jeżeli możesz, zamknij oczy. Postaraj się stanąć na jednej nodze. Jeżeli poczujesz się bezpieczniej, mając po lewej lub po prawej stronie jakiś obiekt, np. stół, szafę lub parapet – to ustaw się w jego pobliżu – będzie dla Ciebie stabilnym oparciem. Spróbuj delikatnie wyginać się w różne strony. Uważnie balansuj ciałem, szukając swojego środka ciężkości. Możesz też próbować stopniowo zginać kolano nogi, na której stoisz. Następnie zmień nogę. Czy jest to dla Ciebie łatwe, czy też trudne?

Teraz wyobraź sobie, że Twoje ciało wypełnione jest piaskiem. Powtórz poprzednie ruchy, dołączając do nich to wyobrażenie. Podczas balansowania ciałem poczuj, jak „piasek”, który Cię wypełnia, wpływa na zmianę poczucia stabilności i pewność ruchów, które wykonujesz. Czy łatwiej Ci teraz wykonać to zadanie? Czy masz z nim pewne trudności? Jak się czujesz, gdy wykonujesz te ruchy?

ŚPIEW MOSTU

Znajdź sobie wygodne i zaciszne miejsce. Jeśli masz je pod ręką, to proponujemy Ci, abyś założył na uszy słuchawki. Odpręż się i posłuchaj dźwięków, jakie wydają mosty. Jakie historie opowiadają? Jaki nastrój im towarzyszy? Jeśli masz ochotę, to spróbuj, by w słuchaniu śpiewu mostu towarzyszyły Ci pojawiające się w głowie obrazy, smaki i zapachy.

Mosty są dla nas niezwykłym fenomenem fizycznym. Są także czymś więcej, bo oznaczają spotkanie, przejście, przemianę. Podczas tego nagrania miałeś szansę sprawdzić swoją stabilność, posłuchać śpiewu mostu i przetestować na sobie grawitację. Czujemy, że bez wyjścia w teren to doświadczenie nie jest pełne. W wolnej chwili udaj się na most, który znajduje się w Twojej okolicy. Stań na nim i dotknij dłońmi jego balustrady. Jeśli widzisz, to zamknij oczy. Zauważ wibrację mostu. Ciekawe, co wtedy poczujesz… jakie skojarzenia przyjdą Ci do głowy.